Kategoria: Informacje

We wpisie z dnia 13 grudnia 2024 r. informowaliśmy o rozpoczęciu przez Rektora UKEN nowej tury ocen okresowych na podstawie zarządzenia, które zostało uznane przez Ministra Nauki za niezgodne z prawem. Przypomnijmy, że Minister już w marcu 2024 r. wezwał Rektora UKEN do usunięcia skutków naruszenia prawa, co przede wszystkim należy rozumieć jako możliwie najszybsze wprowadzenie zgodnych z prawem zasad okresowej oceny pracowników. Jednocześnie Minister zasugerował, żeby do czasu wprowadzenia nowych zasad Rektor przyjął w porozumieniu ze związkami zawodowymi rozwiązania przejściowe. O tym, jak pilna była ta sprawa w ocenie Ministra, niech świadczy fakt, że w piśmie z dnia 22 marca 2024 r. Minister prosił Rektora o przekazanie informacji o uzgodnieniach ze związkami zawodowymi do dnia 31 marca 2024 r.

Ale dla Pana Rektora ani przepisy przejściowe, ani — co ważniejsze –wprowadzenie zgodnych z prawem zasad oceny pracowniczej sprawami pilnymi zdecydowanie nie były i nie są. Rektor nie widzi problemu w tym, że w Uczelni obowiązują niezgodne z prawem rozwiązania i bez mrugnięcia okiem zarządza nową turę ocen pracowniczych. W naszej ocenie jest to przykład rażącego lekceważenia prawa, ze szkodą dla Uczelni, a zwłaszcza dla jej pracowników. Minister napisał blisko rok temu, że “dokonywanie ocen okresowych na podstawie Zarządzenia Nr R.Z.0211.22.2023 może być rozpatrywane pod kątem uporczywego naruszania obowiązujących przepisów prawa” i w naszej ocenie dokładnie z tym mamy do czynienia.

To zresztą tylko jeden z przykładów uporczywego naruszania prawa przez Rektora UKEN, prof. dr hab. Piotra Borka. Jak Państwo zapewne wiecie, podstawą do toczącego się w MNiSW postępowania o odwołanie prof. Borka z funkcji Rektora jest uporczywe naruszanie prawa, w tym zwłaszcza niezgodne z prawem zwalnianie pracowników. Proszę nie wierzyć narracji, że Pan Rektor miałby zostać odwołany za restrukturyzację — zgodna z prawem restrukturyzacja nie mogłaby być podstawą takiego postępowania. Niezależnie od decyzji Ministra w trwającym nadal postępowaniu, należy podkreślić, że uporczywe łamanie prawa potwierdziły w swoich opiniach zarówno Rada Główna Szkolnictwa Wyższego i Nauki, jak i Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Warto również dodać, że do sześciu prawomocnych wyroków sądu pracy, do których odnosił się Minister, KRASP i RGSWiN, doszło od tamtetj pory drugie tyle. Obecnie Pan Rektor ma na koncie już 12 prawomocnych wyroków. Sprawa niezgodnych z prawem ocen okresowych to tylko kolejny element tej samej układanki.

Na marginesie zauważmy, że nasza światła Rada Uczelni nie widzi problemu w tym, że Rektor uporczywie łamie prawo, na co dowodów nieustannie przybywa. Wręcz przeciwnie: nie będąc stroną w postępowaniu, śle do Ministerstwa wnioski o umorzenie postępowania ws. odwołania Rektora UKEN. Tak wygląda szacunek do prawa członków naszej Rady. Zgodnie z naszymi przewidywaniami, Rady Uczelni w obecnym składzie nie sposób uznać za niezależny organ, zdolny do faktycznego, obiektywnego monitorowania działań Rektora i reagowania na nieprawidłowości.

Dla porządku wypada jeszcze wspomnieć, że w odpowiedzi na naszą interwencję z 10 grudnia 2024 r. Rektor (z upoważnienia którego na nasze pismo odpisała Pani mgr Aneta Wójcik) za swoją bezczynność w sprawie wprowadzenia nowych, zgodnych z prawem zasad oceny okresowej nauczycieli akademickich obarcza winą… Ministerstwo. (Ponieważ Pan Rektor przy każdej możliwej okazji oskarża Inicjatywę Pracowniczą o rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji, udostępniamy rzeczone pismo tutaj, na wypadek gdyby ktoś chciał zweryfikować prawdziwość naszych słów. Pismo jest długie, zawiłe i pełne samozadowolenia.) Otóż, argumentuje w swoim piśmie Pani Wójcik w imieniu Rektora, nie wiedział on, w jaki sposób wprowadzić rozwiązania przejściowe i zwrócił się do Ministerstwa z prośbą o wytyczne. “Do dnia dzisiejszego Ministerstwo nie przedstawiło Uczelni wykładni w ww. kwestii”, skarży się Pan Rektor. I to, zdaniem Pana Rektora, upoważnia go do przeprowadzania kolejnych ocen pracowniczych na podstawie niezgodnych z ustawą zasad.

Pan Minister chyba nie jest pod wrażeniem tego argumentu, gdyż w piśmie do Rektora z dnia 18 lutego 2025 r. konstatuje wprost:

Równocześnie, w związku z oczekiwaniami Pana Rektora odnośnie do uzgodnienia z Ministerstwem kwestii stosowania odpowiednich, wewnętrznych regulacji w zakresie oceny nauczycieli akademickich ponownie podkreślam, iż Minister Nauki […] nie jest uczestnikiem procesu tworzenia w Uczelni prawa wewnątrzzakładowego, w tym także usuwania skutków naruszenia prawa.

W Inicjatywie Pracowniczej możemy tylko westchnąć: gdyby tylko Pan Rektor wysłuchał naszych słusznych argumentów i wycofał zarządzenie R.Z.0211.22.2023 wkrótce po jego ogłoszeniu, dzisiaj nie musielibyśmy opisywać tej smutnej sagi, która glorii naszej Uczelni nie przynosi. Kto w tej sytuacji działał na szkodę Uczelni, a kto próbował uchronić ją przed błędnymi i bezprawnymi decyzjami o dalekosiężnych konsekwencjach?

14 października 2024 r., 251 lat po powołaniu Komisji Edukacji Narodowej, w UKEN odbyła się inauguracja kolejnego roku akademickiego. Były momenty podniosłe (odśpiewanie hymnu narodowego, uroczysta immatrykulacja) i momenty zabawne (owczarek belgijski oraz robot Pimpuś). Było też, niestety, bulwersujące przemówienie Rektora Piotra Borka.

Wtórując wymysłom Jana Władysława Fróga, Rektor sugerował, że “Inicjatywa Pracownicza” przy UKEN posiada jakąś mityczną władzę i sekretnie steruje sądami (każąc im wydawać prawomocne wyroki przeciwko Rektorowi), Ministrem Nauki (każąc mu odwołać Rektora) oraz takimi instytucjami jak RGSWiN i KRASP (każąc im potwierdzać uporczywe łamanie prawa przez Rektora).

Czekamy jeszcze na argument, że to w zasadzie “Inicjatywa Pracownicza” zwalniała pracowników Uczelni z naruszeniem prawa, a potem perfidnie zrzuciła winę na Rektora. Śmiało, może ktoś to kupi!

Na tym jednak Rektor nie poprzestał. Postanowił przemówić głosem polityków PiS. Przypuścił bezpardonowy, polityczny atak na “lewicowy duet”, składający się z Ministra Dariusza Wieczorka i wiceministra Macieja Gduli. Niezależnie od sympatii politycznych, do których każdy obywatel ma prawo, wypowiedzi Rektora Piotra Borka uważamy za nieakceptowalne w każdej publicznej sytuacji, a już zwłaszcza przy okazji immatrykulacji nowych studentów. Takie ataki są niegodne osoby sprawującej funkcję rektora. Rektor powinien stać na straży niezależności politycznej reprezentowanej przez siebie instytucji, bo wśród studentów i pracowników są wyborcy różnych opcji politycznych. Naszym zdaniem Rektor Piotr Borek po raz kolejny — w sposób oczywisty i oburzający — sprzeniewierzył się wspólnemu dobru uczelni, które należy rozumieć jako budowanie wspólnoty w różnorodności, a nie jako dzielenie pracowników i studentów na lepszych i gorszych.

Jak Rektor Borek bronił wartości akademickich i niezależności uczelni w czasach zideologizowanych, do cna upolitycznionych rządów Ministra Przemysława Czarnka? Czy protestował przeciwko decyzji o odwołaniu Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, nazywając to decyzją “na polityczne zamówienie”?

Nikt nie upolitycznił naszej Uczelni tak bardzo, jak uczynił to Rektor Piotr Borek. I czyni to nadal, ze szkodą dla dobra Uczelni.

Mimo wszystko życzymy wszystkim osobom studiującym i pracującym w UKEN udanego roku akademickiego 2024/25. Obyśmy nieustannie uczyli się prawdziwego — i obecnego w codziennej praktyce — znaczenia takich słów jak dobro wspólne, prawość, szacunek i odpowiedzialność.

W niepodpisanym komunikacie na stronie głównej UKEN pada stwierdzenie, że “opinia RGNiSW dotknięta jest wadą nieważności i została zaskarżona we właściwym trybie”.

Rada Główna Szkolnictwa Wyższego i Nauki własnie opublikowała odpowiedź na zażalenie złożone w imieniu Rektora Piotra Borka przez Michała Rusinka, radcę prawnego. Rada Główna w żadnym punkcie nie uznała zażalenia za zasadne i w pełni podtrzymała opinię wyrażoną w uchwale Prezydium RGNiSW nr 13/2024 z dnia 27 września 2024 r.

Odpowiedź RG ma w dużej mierze charakter techniczno-prawny, jednak warto zacytować kilka fragmentów ważnych z punktu widzenia szerszej dyskusji wokół procedury odwołania Rektora Piotra Borka.

RGNiSW wskazuje, że w swojej wcześniejszej opinii z 27.09.2024 r. (uchwała Prezydium Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr 13/2024) podkreśliła rolę autonomii uczelni, wskazując przy tym, że jest to “autonomia w granicach prawa”.

Dalej RGNiSW przypomina, że “zgodnie z art. 329 PSWiN to jej rolą jest wyrażanie głosu społeczności szkolnictwa wyższego i nauki [podkr. nasze], dlatego zarzut pominięcia głosu społeczeństwa jest chybiony”. Zauważmy, że głos Rady Głównej w większym stopniu niż głos KRASP odzwierciedla opinię całego polskiego środowiska akademickiego: KRASP jest bowiem reprezentacją wyłącznie zrzeszenia rektorów, a nie całego środowiska.

RGNiSW wskazuje, że to rektor, zgodnie z ustawowymi kompetencjami, podejmował ostateczne decyzje w zakresie prawa pracy i prowadzenia polityki kadrowej, a zatem to rektor w pełni za te decyzje opowiada, zwłaszcza w sensie prawnym.

RGNiSW zwraca uwagę na błędne przytoczenie przez radcę prawnego Michała Rusinka treści art. 432 ust. 5 w odniesieniu do przesłanek odwołania rektora:

w ustawie jest mowa o rażącym lub uporczywym naruszaniu przepisów prawa (alternatywa łączna), natomiast w Korespondencji [w zażaleniu] używa się określenia „rażące i uporczywe” (koniunkcja).

To niezwykle istotna kwestia, ponieważ opinia KRASP potwierdziła uporczywe naruszenia prawa przez Rektora Piotra Borka, jednak wstrzymała się od głosu w kwestii uznania tych naruszeń za rażące. Tymczasem zakwalifikowanie naruszeń prawa przez Rektora Piotra Borka jako uporczywych jest już wystarczającą przesłanką do zastosowania procedury odwołania rektora (“lub”, a nie “i”). Zasadne jest przy tym pytanie, czy błędne przytoczenie treści art. 432 ust. 5 miało charakter przypadkowej pomyłki, czy raczej świadomej manipulacji ze strony niezwykle doświadczonego prawnika, którym niewątpliwie jest Pan Michał Rusinek.

W jednym z kluczowych fragmentów odpowiedzi na zażalenie złożone w imieniu Rektora Piotra Borka Rada Główna stwierdza:

Zgodnie z wiedzą Rady, w sprawach toczących się w sądzie pracy
nie zapadł żaden wyrok korzystny dla UKEN. Ze względu na to, że wszystkie sprawy (jeszcze 22 w toku!) są do siebie niezwykle zbliżone, można spodziewać się podobnych orzeczeń. Skala zjawiska pozwala Radzie na sformułowanie wniosków dotyczących uporczywego charakteru naruszeń prawa [podkr. nasze] idących dalej niż konkluzje oddzielnych, pojedynczych postepowań prowadzonych odrębnie i indywidualnie dla każdego skarżącego pracownika.

RGNiSW podkreśla również, że “w formułowaniu swojej opinii oparła się na tych dokumentach, których wiarygodność nie budziła wątpliwości, to jest przede wszystkim na wyrokach sądowych”.

Reasumując, Minister Nauki dysponuje obecnie dwiema ważnymi prawnie opiniami (RGNiSW i KRASP) i jego wyłączną kompetencją jest teraz podjęcie decyzji o ewentualnym odwołaniu prof. dr. hab. Piotra Borka z funkcji Rektora UKEN.

W gablocie KM NSZZ “Solidarność” pojawiło się w dniu dzisiejszym pismo podpisane przez Jana Władysława Fróga. Pismo zawiera tyle ordynarnych kłamstw, że nie sposób przejść obok niego obojętnie.

1) FAŁSZ: Procedura odwołania Rektora Piotra Borka “jest wynikiem donosów KM OZZ Inicjatywa Pracownicza”.

PRAWDA: Procedura odwołania Rektora Piotra Borka jest wynikiem wielokrotnie potwierdzonych naruszeń prawa przez Rektora UKEN.

Dodajmy, że Ministerstwo nie rozpatruje donosów, a jedynie podpisane skargi. Z posiadanych przez nas informacji wynika, że skarg na władze UKEN wpływało i na bieżąco wpływa bardzo wiele, a ich autorami są osoby z bardzo różnych środowisk.

2) FAŁSZ: KRASP stwierdza, że “nie można odwołać, czy karać Rektora, za działania z poprzedniej kadencji” [interpunkcja oryg.].

PRAWDA: KRASP wyraża wątpliwość prawną w tym zakresie niezależnie od stwierdzenia, że Rektor Piotr Borek uporczywie łamał prawo, co pozwala Ministrowi podjąć decyzję o wszczęciu procedury odwołania Rektora (przytoczony przez Pana Fróga cytat z opinii KRASP rozpoczyna się od słów “Niezależnie od powyższego, w ocenie KRASP…”).

Wątpliwość wyrażona przez KRASP ma charakter apelu, który w żaden sposób nie podważa prawnych podstaw procedury odwołania Rektora Piotra Borka.

3) FAŁSZ: KRASP potwierdza fakt, że “jedynymi podstawami wszczęcia tego postępowania były niezweryfikowane, często anonimowe donosy i insynuacje do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego kilku przedstawicieli Inicjatywy Pracowniczej”.

PRAWDA: KRASP w żadnym miejscu nic takiego nie stwierdza. Przytacza natomiast sygnatury wyroków sądowych, na których Minister Nauki oparł swoją decyzję.

4) FAŁSZ: W sprawie “nie poproszono, ani też nie uzyskano wyjaśnień i stanowiska Rektora i Uczelni”.

PRAWDA: Istnieje bogata korespondencja pomiędzy Rektorem Piotrem Borkiem a Ministrem Nauki w ramach czynności nadzorczych sprawowanych przez Ministra. W opinii KRASP czytamy: “Minister Nauki przywołał również poszczególne stwierdzenia z wyjaśnień Pana prof. dr [sic] hab. Piotra Borka, zawartych w piśmie z dnia 16 lutego 2024 r. o znaku R.0101.3.1.2024″.

5) FAŁSZ: “KRASP potwierdziła nasz postulat dt. poszanowania autonomii Uczelni”.

PRAWDA: W opinii KRASP nawet nie pada słowo “autonomia”.

6) FAŁSZ: Postępowanie ws. odwołania Rektora Piotra Borka to podważanie “decyzji i wyboru elektorów”.

PRAWDA: Pomimo poważnych zastrzeżeń co do przebiegu wyborów na Rektora UKEN (zgłaszanych m. in. przez IP) Minister Nauki nie podważył wyników wyborów.

Pismo Pana Fróga sugeruje, jakoby Minister nie miał uprawnień do odwołania Rektora, ponieważ został on wybrany przez elektorów. Otóż uprawnienia takie daje Ministrowi ustawa Prawo o Szkolnictwie Wyższym i Nauce, co jednoznacznie potwierdziła zarówno opinia Rady Głównej, jak i opinia KRASP. Cytat z opinii KRASP:

Uwzględniając informacje przekazane przez Ministra Nauki, treść prawomocnych rozstrzygnięć sądów, dotyczących działania Rektora UKEN w Krakowie, prof. dr hab. Piotra Borka, a ponadto pozostałe informacje uzyskane z dokumentów, które stanowią załączniki do niniejszej opinii, uprawnione jest stwierdzenie, że doszło do licznych naruszeń praw pracowniczych pracowników UKEN w Krakowie, co stanowi realizację jednej z przesłanek zastosowania art. 432 ust. 5 PSWiN, a mianowicie uporczywego naruszania przepisów prawa [podkr. nasze].

Opinia KRASP w żaden sposób nie podważyła procedury odwołania Rektora Borka, pomimo wyrażonych w niej postulatów i wątpliwości. Wręcz przeciwnie: opinia ta (podobnie jak opinia Rady Głównej) w pełni potwierdziła fakt uporczywego naruszania prawa przez Rektora Piotra Borka, co stanowi podstawę postępowania ws. jego odwołania.

Na koniec warto przypomnieć, że to za sprawą NSZZ “Solidarność” przy Uniwersytecie Wrocławskim w 2022 roku ówczesny minister Przemysław Czarnek odwołał rektora UWr, prof. Przemysława Wiszewskiego. Wszystkie procedury zadziałały wówczas prawidłowo i wkrótce potem przeprowadzono w uczelni wybory, w wyniku których wyłoniono nowego rektora.

Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, jako druga z uprawnionych do tego instytucji, wydała opinię ws. odwołania Rektora Piotra Borka z funkcji Rektora UKEN w Krakowie. Podobnie jak w przypadku opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego pozwalamy sobie streścić najważniejsze punkty i ustosunkować się do niektórych z nich.

W stanowisku KRASP za kluczowe dla sprawy należy uznać następujące stwierdzenia:

Mając na względzie treść przeanalizowanych wyroków oraz okoliczności wskazane w piśmie Ministra Nauki za bezsporne uznać należy, że miały miejsce wielokrotne naruszenia prawa w zakresie praw pracowniczych osób zatrudnionych w UKEN. [to i kolejne podkr. nasze]

I dalej:

Mając na względzie powyższe, usprawiedliwione jest stwierdzenie, że miały miejsce liczne naruszenia prawa, a zatem można je zakwalifikować, jako uporczywe. Działanie Rektora UKEN zmierzało do zwolnienia wielu pracowników uczelni bez względu na niezgodność takich działań z przepisami prawa i to niezgodność oczywistą. Na przedmiotową ocenę nie mają wpływu podnoszone argumenty w zakresie konieczności restrukturyzacji UKEN czy trudna sytuacja finansowa uczelni (KRASP nie ocenia ich zasadności), bowiem wskazane sytuacje nie usprawiedliwiają łamania prawa i to w takiej skali jak w niniejszej sprawie. W tym miejscu wskazać należy, że postępowanie w trybie art. 432 ust. 5 PSWiN nie ma na celu ogólnej oceny działalności rektora, a zmierza do ustalenia czy w konkretnej sytuacji lub sytuacjach doszło do zaistnienia przesłanki do odwołania rektora, tj. czy doszło do rażącego lub uporczywego naruszenia prawa przez rektora. […] Zatem nawet dostrzeganie pozytywnego wpływu dokonań rektora na sytuację uczelni, w tym finansową, czyli pozytywna ocena samych skutków działań, nie może istnieć w oderwaniu od prawnej oceny środków, które doprowadziły do osiągnięcia celu. Rektor pełniąc swoją funkcję winien działać na podstawie i w granicach prawa. Całokształt okoliczności (stany faktyczne opisane w w/w wyrokach) wskazuje na „złą wolę” Rektora, na przeciwstawianie się argumentom wbrew ich oczywistej słuszności oraz nieustępliwość mimo świadomości naruszania praw pracowników, a to wszystko w celu zwolnienia określonej liczby pracowników.

Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, minister ma prawo odwołać rektora wyłącznie na podstawie rażącego lub uporczywego łamania prawa. W swoim stanowisku KRASP jednoznacznie stwierdza, że Rektor Piotr Borek w sposób uporczywy łamał prawo, a zatem Minister Wieczorek ma podstawy do odwołania go z funkcji rektora UKEN.

Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich stwierdza jednocześnie, że nie ma możliwości “kategorycznie zakwalifikować naruszeń prawa przez prof. dr hab. Piotra Borka, jako rażące” i “pozostawia to do oceny Ministra Nauki”. W stanowisku wskazuje się — bez niepotrzebnych dywagacji na temat autonomii uczelni — że ocena charakteru naruszenia prawa przez rektora, tj. czy jest rażące lub uporczywe, należy do właściwego ministra.

Reasumując wnioski płynące z obydwu opinii przedstawionych ministrowi w ramach procedury odwołania Rektora Piotra Borka, można skonstatować, że 1) Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego uznała, że — zgodnie z wnioskiem Ministra Nauki — naruszenia prawa przez Rektora miały charakter zarówno uporczywy jak i rażący, 2) Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich uznała, że naruszenia prawa przez Rektora miały bezspornie charakter uporczywy, natomiast wstrzymała się od głosu w kwestii ich rażącego charakteru.

Opinia KRASP jest długa i przytacza szereg argumentów podnoszonych przez Rektora Piotra Borka w swojej obronie. Argumenty te są nieistotne dla sprawy i były już wielokrotnie obnażone jako niezgodne z faktami. Nie, w Uczelni nie było zapaści finansowej w 2020 roku. Nie, w Uczelni nie wprowadzono programu naprawczego, bo nawet gdyby była taka wola, sytuacja finansowa Uczelni była dobra i nie istniały prawne możliwości, żeby taki program wprowadzić. Nie, ministerstwo nie zatwierdzało żadnego programu czy planu naprawczego, co urzędnicy jeszcze za czasów Ministra Przemysława Czarnka stwierdzili bardzo wyraźnie.

KRASP wprawdzie powyższe argumenty przytacza, ale słusznie nie bierze ich pod uwagę, jeśli chodzi o meritum sprawy. Dziwić może jedynie następujący fragment “KRASP dostrzega jednak, że nie może jednoznacznie rozstrzygnąć co do prawidłowości decyzji podejmowanych w zakresie restrukturyzacji ze względu na brak pełnych informacji w zakresie sytuacji finansowej i organizacyjnej Uczelni”. A po co Konferencja miałaby to robić, opiniując wniosek Ministra? Przecież już wyżej wyraźnie stwierdziła, że “postępowanie w trybie art. 432 ust. 5 PSWiN nie ma na celu ogólnej oceny działalności rektora”. Zakładamy, że Konferencja czuła się w obowiązku odnieść się w jakikolwiek sposób do głównej linii argumentacyjnej Rektora Piotra Borka, co uczyniła zresztą bardzo wymijająco, przypominając Rektorowi o procedurach obowiązujących w przypadku wprowadzenia programu naprawczego.

Na koniec chcielibyśmy odpowiedzieć na wątpliwość podniesioną w opinii KRASP, dotyczącą faktu “rozliczania” Rektora za decyzje podjęte w poprzedniej kadencji. W naszym przekonaniu rozpoczęcie kolejnej kadencji nie jest jakąkolwiek przesłanką do “przedawnienia” naruszeń prawa przez rektora uczelni. Proszę rozważyć następujące okoliczności:

• Osoba, która sprawując funkcję rektora uporczywie (i być może rażąco) łamała przepisy prawa (zwłaszcza prawa pracy), traci moralną — jeśli nie prawną — legitymację do pełnienia tej zaszczytnej godności.
• Konsekwencje niezgodnych z prawem decyzji Rektora UKEN nie ustały wraz z rozpoczęciem nowej kadencji. Trwają postępowania sądowe, wypłacane są odszkodowania, zwolnieni pracownicy są przywracani do pracy.
• Sprawy sądowe ciągną się latami. Jeśli minister ma opierać swoje decyzje na solidnych podstawach w postaci prawomocnych wyroków, “uzbieranie” kilku wyroków wymaga wiele czasu.
• Tymczasem Rektor Piotr Borek w dalszym ciągu zwalniał kolejnych pracowników i wszczynane były kolejne sprawy sądowe.
• Wstrzymanie się przez Ministra od decyzji o odwołaniu Rektora ze względu na rozpoczęcie nowej kadencji umożliwiłoby Rektorowi dalsze naruszanie prawa, co jest uprawdopodobnione poprzez wykazany ponad wszelką wątpliwość uporczywy charakter poprzednich przypadków łamania prawa. Tym samym minister pozbawiłby się możliwości realizowania swoich nadzorczych obowiązków, w tym zwłaszcza zapewnienia przestrzegania prawa przez rektorów.

Niezależnie od powyższych argumentów, w obecnym systemie prawnym nie istnieje żadna regulacja, która by ograniczała uprawnienie ministra do odwołania rektora w zależności od kadencji.

27 września br. Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego opublikowała opinię ws. odwołania prof. dr. hab. Piotra Borka z funkcji Rektora UKEN w Krakowie. Opinia ta jednoznacznie potwierdza zarzuty wobec urzędującego jeszcze Rektora. Zachęcamy do zapoznania się z pełnym tekstem opinii, a poniżej cytujemy i streszczamy kluczowe fragmenty.

Najważniejsze stwierdzenie w dokumencie RGNiSW brzmi następująco:

Decyzje rektora jako jednoosobowego organu uczelni, w świetle 8 wyroków sądów rejonowych (izb pracy i ubezpieczeń społecznych) i odrzuceniu przez sąd okręgowy złożonych przez UKEN 6 apelacji – wielokrotnie naruszały obowiązujący porządek prawa, określony przez ustawę o związkach zawodowych i przepisy kodeksu pracy. Skutkowały również koniecznością wypłat odszkodowań. Konkludując, zdaniem Rady Głównej przytaczane w piśmie Ministra Nauki działania rektora UKEN miały charakter rażącego i uporczywego naruszania prawa. [podkr. oryg.]

Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą tylko rażące lub uporczywe łamanie prawa może być podstawą odwołania przez Ministra Nauki rektora uczelni. RGNiSW uznała, że Minister Dariusz Wieczorek ma pełne prawo odwołać Rektora Piotra Borka i że w żaden sposób nie narusza to autonomii Uczelni. Rada wskazuje, że działania objęte autonomią uczelni muszą mieścić się “w granicach prawa, standardów etyki i wartości świata akademickiego”. I dalej: “Korzystanie z zagwarantowanej autonomii jest nierozerwalnie połączone z odpowiedzialnością za podejmowane w uczelni decyzje i działania.”

W “Inicjatywie Pracowniczej” bardzo pozytywnie oceniamy fakt, że Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie poprzestała wyłącznie na argumentacji prawnej, a do oceny sytuacji w UKEN włączyła również kwestię przestrzegania fundamentalnych wartości akademickich.

I tak, powołując się na dokument Magna Charta Universitatum, Rada stwierdza:

Uniwersytety są wolnymi od dyskryminacji przestrzeniami tolerancji i szacunku, w których kwitnie różnorodność perspektyw i wszechobejmująca kultura wspólnotowości, zakorzeniona w zasadach równości i sprawiedliwości. W konsekwencji uniwersytety zobowiązują się do promowania sprawiedliwości i uczciwości we wszystkich aspektach życia akademickiego, oraz do wdrażania tych zasad przy przyjmowaniu kandydatów na studia, zatrudnianiu pracowników i ich awansowaniu. Na podstawie przedstawionych dokumentów nie ulega wątpliwości, że w ciągu ostatnich czterech lat UKEN w znaczący sposób odbiegał od zarysowanego powyżej modelu.

Natomiast w kolejnym punkcie czytamy:

Na rektorze uczelni, wyposażonym w szerokie uprawnienia, spoczywa obowiązek szczególnego dbania o zachowanie standardów etycznych [podkr. nasze]. Działania rektora powinny poprzez dawanie przykładu motywować całą społeczność do zachowywania norm, aby z kolei uczelnia była wzorem dla szerokich kręgów społeczeństwa. Sytuacja zaistniała w UKEN jako wynik działań rektora ewidentnie nie służy budowaniu właściwych wzorców społecznych zachowań.

Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego potwierdziła ocenę sytuacji w UKEN, którą nasz związek prezentuje konsekwentnie, odkąd Rektor Piotr Borek, wraz ze swoim zapleczem (również politycznym), zaczął łamać fundamentalne normy etyczne i wartości akademickie. Naszą obronę wartości takich jak praworządność, równe traktowanie czy wspólnotowość nazywano anarchizacją i przyprawiano nam gębę zacietrzewionych krytykantów i niszczycieli motywowanych jak najgorszymi pobudkami. Takiej retoryki używają autorytarne reżimy względem środowisk walczących o praworządność i sprawiedliwość.

Wartości, którymi się kierujemy, zostały jasno określone w naszej Deklaracji ideowej.

Na koniec przypomnijmy, że w najbliższych dniach powinna zostać ogłoszona opinia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich ws. odwołania Rektora Piotra Borka. Jest to druga, obok RGNiSW, instytucja, która zgodnie z ustawą opiniuje decyzję Ministra o wszczęciu procedury odwołania rektora uczelni.

[Do pobrania w wersji PDF]

Szanowni Państwo,
Społeczność Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie,

Jako członek Rady Uczelni UKEN oświadczam, że uchwała Rady Uczelni nr 15.2024 z dnia 9.09.2024 nie został przyjęta jednomyślnie. Zdecydowanie przeciwstawiałem się jej i całkowicie się z nią nie zgadzam. Poniżej przedstawiam fakty, które wskazują na bezzasadność przedstawionych w uchwale argumentów.

Na wstępie uchwały znajduje się odwołanie do przepisu prawa będącego podstawą podjętych przez Radę Uczelni działań, którym ma być art. 22 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, który w całości brzmi tak: „Art. 22. 3. Rada uczelni podejmuje uchwały na posiedzeniach w obecności co najmniej połowy statutowej liczby członków.” Przytoczony przepis w żaden sposób nie daje Radzie Uczelni uprawnień do wyrażania sprzeciwu wobec działań Ministra Nauki podjętych na podstawie art. 432 ust. 5 i dotyczących organu jednoosobowego uczelni jakim jest rektor.

Punkt pierwszy uchwały stwierdza, że „Rektor podjął działania restrukturyzacyjne”. Należy podkreślić, że podjęte przez Rektora działania nie uzyskały żadnej zgody Rady Uczelni w szczególności wymaganej art. 418 ustawy, który zawiera następujące zapisy: „3. Rada uczelni uchwala program naprawczy ze szczegółowym harmonogramem wdrażania” oraz „5. Rektor składa radzie uczelni sprawozdanie z realizacji programu naprawczego”. W tej sprawie Rada Uczelni wielokrotnie interweniowała w 2021 roku, a ostatecznie w związku z brakiem jakiejkolwiek reakcji, głosowała wniosek o odwołanie rektora zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy. W wyniku remisowego wyniku głosowania wniosek nie przeszedł.

Dalsza treść punktu pierwszego uchwały odwołuje się do rzekomej „bardzo trudnej sytuacji finansowej uczelni”. Otóż, Rada Uczelni w 2021 roku szczegółowo przyglądał się sytuacji finansowej uczelni badanej za 2020 rok przez biegłego rewidenta. Firma audytorska badająca finanse uczelni za 2020 rok nie wykazała żadnego zagrożenia w finansach uczelni, nie mówiąc już o rzekomym „zagrożeniu dalszemu jej istnieniu”. Uchwała Rady Uczelni nr 5/2021 w sprawie „zatwierdzenia sprawozdania finansowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie za 2020 rok” bez żadnych zastrzeżeń przyjęła pozytywny wynik badań finansów uczelni za 2020 rok, wskazując zysk netto w wysokości 8 879 918,61 zł.

Punkt drugi uchwały zarzuca Ministerstwu „nie informowanie Rady Uczelni o nieprawidłowościach w zarządzaniu uczelnią”. Otóż, Rada Uczelni była świadoma nieprawidłowości dziejących się na Uczelni, w szczególności w zakresie polityki kadrowej. Interweniowała w tej sprawie wielokrotnie na posiedzeniach oraz w ramach np. uchwały nr 3/2021, która zawiera następujący zapis: „Rada Uczelni, kierując się dobrem Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, zwraca się do JM Rektora UP o zweryfikowanie podjętych w ostatnich tygodniach, odbieranych jako krzywdzące, decyzji personalnych dotyczących pracowników Uczelni. Uważamy, że polityka kadrowa powinna być prowadzona w oparciu o jasne, znane wcześniej kryteria, a rozwiązywanie umów o pracę powinno przebiegać zgodnie z kulturą akademicką”.

Punkt czwarty uchwały nie bierze pod uwagę szczegółowego brzmienia art. 432 ust. 5 zastosowanego przez Ministra, który mówi, że: „Jeżeli rektor rażąco lub uporczywie narusza przepisy prawa, minister może go odwołać”. Przepis ten w żaden sposób nie odnosi się do kadencyjności pełnienia funkcji rektora. Zatem, w przypadku zaistnienia wskazanych w przepisie okoliczności w czasie pełnienia funkcji rektora, Minister może odwołać rektora w dowolnie pełnionej przez niego kadencji.

W punkcie piątym uchwały Rada Uczelni wskazuje na brak „szczegółowego uzasadnienia” podjętych przez Ministra Nauki działań i jednocześnie przyznając się w ten sposób do braku wiedzy, wyraża sprzeciw wobec działań Ministra. Otóż, zgodnie z art. 432 ust. 5 ustawy podjęte działania zobowiązują Ministra do zaciągnięcia opinii Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego zgodnie z art. 329 ust. 1 pkt 2-4. Przytoczone przepisy ustawy nie wskazują Rady Uczelni jako organu uprawnionego do uzyskania szczegółowej informacji o zarzutach wobec rektora na obecnym etapie postępowania.

Ponadto moje zastrzeżenia budzi sama forma przyjęcia uchwały przez Radę Uczelni na nadzwyczajnym posiedzeniu w dniu 9.09.2024. Otóż, część członków Rady, zgodnie z ich wypowiedziami, znała treść uchwały przed posiedzeniem. Natomiast część, do której się zaliczam, miała jedynie kilka minut na zapoznanie się z nią w czasie posiedzenia. Uniemożliwiło to rzetelne przygotowanie się do dyskusji merytorycznej dotyczącej zaproponowanej treści uchwały.

Biorąc pod uwagę wskazane uchybienia zawarte w uchwale Rady Uczelni UKEN nr 15.2024 z dnia 9.09.2024, zdecydowanie jestem jej przeciwny.

Z poważaniem,
Artur Błachowski
członek Rady Uczelni UKEN

Pragniemy poinformować o złożeniu panu Janowi Frógowi przez przewodniczącego naszej Komisji Piotra Trojańskiego wezwania do zaniechania działań naruszających dobra osobiste oraz usunięcia skutków już powstałego naruszenia dóbr osobistych. Pismo to (dostępne tutaj) szczegółowo opisuje działania Pana Fróga, które od kilku lata regularnie pojawiają się w przestrzeni publicznej UKEN i godzą w dobre imię i godność osobistą Pana Trojańskiego oraz członków naszego Związku Zawodowego.

Senacka Komisja ds. Etyki dwukrotnie, bezskutecznie zwracała się do Rektora z prośbą o podjęcie działań wobec Pana Fróga. W swoich opiniach z 2021 i 2022 roku, Komisja jednoznacznie potępiła intencjonalne i uporczywe łamanie norm etycznych i zasad współżycia społecznego przez Pana Fróga. Używanie nienawistnego i pełnego insynuacji języka, dyskredytowanie członków naszej wspólnoty akademickiej oraz wykorzystywanie pozycji Przewodniczącego KU NSZZ „Solidarność” do obrażania innych pracowników są niedopuszczalne. Ponadto należy zauważyć, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z marca 2007 r. naruszenie zasad współżycia społecznego może stanowić podstawę wypowiedzenia umowy o pracę. Co istotne, można w takim przypadku rozwiązać ją również bez wypowiedzenia.

Mając powyższe na uwadze całkowicie niezrozumiałe jest, z jakim przyzwoleniem Rektor Piotr Borek traktuje tego pracownika, pozwalając mu na dalsze obrażanie innych osób i naruszanie zasad współżycia społecznego. Apelujemy o nieignorowanie naszych pism i opinii Senackiej Komisji ds. Etyki oraz podjęcie zdecydowanych kroków w celu zaprzestania wykorzystywania przestrzeni publicznej Uczelni przez Pana Fróga do mowy nienawiści i dyskredytowania pracowników.