Szanowny Państwo,
poniżej zamieszczamy treść pisma skierowanego do JM Rektora Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, wyrażające nasz stanowczy sprzeciw wobec dopuszczenia do prowadzenia agitacji wyborczej na terenie uczelni oraz zawierające konkretne postulaty i żądania działań naprawczych.
Kraków, 9.05.2025
JM Rektor
Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej
w Krakowie
Prof. dr hab. Piotr Borek
Szanowny Panie Rektorze
Komisja Międzyzakładowa Ogólnopolskiego Związku Zawodowego „Inicjatywa Pracownicza” przy Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej i Nowej Erze wyraża stanowczy sprzeciw wobec dopuszczenia przez władze UKEN do prowadzenia agitacji politycznej na terenie uczelni publicznej.
W ostatnich dniach w holu głównym budynku przy ul. Podchorążych 2, w centralnym i ogólnodostępnym miejscu uczelni, ustawiono na sztaludze tablicę zawierającą treści o jednoznacznie agitacyjnym charakterze. Materiały te, firmowane przez KU NSZZ „Solidarność”, otwarcie promują kandydata w wyborach prezydenckich 2025 – dr. Karola Nawrockiego. Widniejące na niej hasła, m.in. „naszym kandydatem na prezydenta jest dr Karol Nawrocki”, stanowią jawną formę agitacji politycznej, co zostało jednoznacznie potwierdzone przez Krajowe Biuro Wyborcze i opisane w ogólnopolskiej prasie.
Na tablicy umieszczono także treści o charakterze ksenofobicznym, nienawistnym i dyskryminującym, w tym wezwania do „odrzucenia chorych, lewackich ideologii na czele z LGBT” czy zatrzymania „niekontrolowanej migracji bardzo groźnych bandytów islamskich”. Tego rodzaju przekazy rażąco naruszają zasady współżycia społecznego i godzą w poczucie bezpieczeństwa pracowników oraz studentów UKEN.
Dodatkowo, autorzy tablicy zaatakowali premiera Donalda Tuska i jego ministrów, przedstawiając ich w sposób obraźliwy:
„należy bezwzględnie odsunąć od rządów Donalda Tuska i jego starannie dobraną niekompetentną zgraję współpracowników. To on wraz z przyboczną ekipą zaprzedał się bez reszty niebezpiecznym dla nas interesom imperialnym Niemiec.”
Tego typu treści nie tylko naruszają normy debaty publicznej, ale są jawnym przejawem politycznej nienawiści, niegodnym przestrzeni akademickiej. Sposób ich eksponowania i forma mogą prowadzić do zakłócenia normalnego funkcjonowania zakładu pracy, jakim jest uczelnia.
Zwracamy uwagę, że tablica została umieszczona nie w przydzielonej gablocie związkowej, lecz w przestrzeni wspólnej uczelni. Zgodnie z obowiązującymi na UKEN zasadami, każda ekspozycja poza wyznaczoną gablotą wymaga pisemnej zgody władz uczelni. Potwierdzają to wiadomości e-mail otrzymane przez nasz związek zawodowy od kierownika administracyjnego budynku (z 14 lutego 2022 r.) oraz Kanclerza UKEN (z 28 lutego 2022 r.). W korespondencji tej wskazano jednoznacznie, że:
„jest zwyczajowa zasada składania na piśmie prośby (z opisem i terminem umieszczenia tablic) o wyrażenie zgody na umieszczenie tablicy (zgodę udziela Pan Kanclerz). Dział Administracyjno-Gospodarczy otrzymuje taką decyzję do wiadomości, wówczas sprawę uważa się za formalnie załatwioną”.
Dodatkowo, ówczesny Kanclerz uczelni zastrzegł, że ekspozycja jest możliwa jedynie po zaakceptowaniu treści — pod warunkiem, że „nie narusza ona dobrych obyczajów, polityki oraz stosunków międzynarodowych”. Tym samym, umieszczenie tablicy w holu głównym (również przed gablotą NSZZ „Solidarność”) wymagało zgody władz uczelni i uzgodnienia miejsca prezentacji. Brak reakcji ze strony Rektora może być więc odebrany jako milcząca akceptacja nie tylko formy, ale i treści tej ekspozycji.
Zgodnie z Kodeksem Dobrych Praktyk w Szkołach Wyższych, w punkcie 16 zatytułowanym „Troska o właściwe miejsce uczelni w życiu publicznym”, zapisano:
„Mając na uwadze społeczną rangę uczelni, a zarazem właściwą jej apolityczność, rektor z jednej strony zachęca do wrażliwości społecznej pracowników i studentów uczelni, a nawet do aktywnego udziału w życiu publicznym, z drugiej jednak, przestrzegając zasady bezstronności i neutralności politycznej uczelni, chroni ją przed wykorzystaniem jej do celów politycznych. (…) Rektor dokłada starań, aby nie eksponowano poglądów politycznych w czasie zajęć dydaktycznych i nie pozwala na umieszczanie na terenie uczelni haseł lub plakatów o podobnym charakterze, chroni też symbole uczelniane przed takim ich użyciem.”
(Kodeks Dobrych Praktyk w Szkołach Wyższych, Fundacja Rektorów Polskich, 2007)
Dodatkowo zwracamy uwagę na treści zamieszczane od dłuższego czasu w gablocie KU NSZZ „Solidarność”, które noszą znamiona mowy nienawiści i wizualnych gróźb. Rysunki palonych na stosie postaci, martwych ptaków, fragmentów zwierząt, a także zamykanych w klatkach i wieszanych kotów — stanowiących symbol naszego związku zawodowego — nie tylko wzbudzają silny niepokój, ale budzą również uzasadnione obawy o bezpieczeństwo fizyczne członków naszej organizacji. Tego typu przekazy mogą być odczytywane jako formy zastraszania i wezwania do przemocy. W obecnej rzeczywistości, gdy na uczelniach w Polsce dochodzi do aktów agresji wobec pracowników, odpowiedzialność za zapewnienie bezpiecznego i wolnego od nienawiści środowiska akademickiego spoczywa w sposób szczególny na władzach uczelni — z Rektorem na czele.
W związku z powyższym:
- Żądamy natychmiastowego usunięcia tablicy agitacyjnej na rzecz kandydata na prezydenta dr. Karola Nawrockiego oraz wyjaśnienia okoliczności jej umieszczenia. Zwracamy uwagę, że funkcję Kanclerza UKEN, odpowiedzialnego za wyrażanie zgody na umieszczanie materiałów informacyjnych w przestrzeni wspólnej uczelni, pełni obecnie Prorektor ds. Kształcenia i Rozwoju, będący jednocześnie członkiem komitetu wyborczego wspomnianego kandydata. Rodzi to poważne wątpliwości co do bezstronności podejmowanych przez niego decyzji i stanowi uzasadnione podejrzenie wykorzystania apolitycznej funkcji administracyjno-zarządczej uczelni do wspierania otwartej agitacji wyborczej w przestrzeni, która z definicji powinna pozostać neutralna.
- Wzywamy do przeglądu treści prezentowanych w przestrzeniach wspólnych uczelni i usunięcia materiałów zawierających mowę nienawiści, wezwania do przemocy lub symboliczne groźby.
- Apelujemy do Rektora o stanowcze działania na rzecz ochrony apolitycznego charakteru UKEN oraz zapewnienia realnego bezpieczeństwa wszystkim członkom społeczności akademickiej, bez względu na ich przekonania polityczne czy światopoglądowe – zarówno w wymiarze symbolicznym, jak i fizycznym.
Przypominamy, że wolność słowa i swoboda działania związków zawodowych kończą się tam, gdzie zaczyna się naruszanie dóbr osobistych, godności ludzkiej i zasad współżycia społecznego, a także zagrożenie bezpieczeństwa innych osób. Powinnością rektora uczelni publicznej jest nie tylko stanie na straży tych zasad, ale również podejmowanie zdecydowanych działań w sytuacjach, gdy zostają one naruszone.
Z poważaniem
dr hab. Piotr Trojański, prof. UKEN
Przewodniczący
KM OZZ „Inicjatywa Pracownicza” przy UKEN i NE
Do wiadomości:
- Pan dr inż. Marcin Kulasek – Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego
- Pani dr Karolina Zioło-Płużuk – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego
- Pani prof. dr hab. Maria Mrówczyńska – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Członkowie Rady Uczelni Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej
- Społeczność Akademicka Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej